ТҮРКІСТАН ЕРЕКШЕ МӘРТЕБЕГЕ ИЕ БОЛАДЫ: СЕНАТОРЛАР ТИІСТІ ЗАҢДЫ МАҚҰЛДАДЫ

Еліміз үшін тарихи, мәдени және рухани маңызы зор Түркістан қаласының дамуында жаңа кезең басталды. Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының төрағасы Мәулен Әшімбаевтың жетекшілігімен өткен Палата отырысында Түркістан қаласына ерекше мәртебе беру туралы маңызды заң жобалары қаралып, мақұлданды. Бұл шешім – еліміздің рухани астанасын кешенді түрде дамытудың нақты қадамдарының бірі ретінде тарихта қалмақ.

Жиында екі маңызды заң жобасы қаралды: бірі – «Түркістан қаласының ерекше мәртебесі туралы» заң, екіншісі – соған ілеспе заң «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Түркістан қаласының ерекше мәртебесі және шет елдегі мәдениет орталықтары мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы». Бұл заңдар Түркістанды тек облыс орталығы ғана емес, ұлттық, аймақтық және халықаралық деңгейдегі мәдени, тарихи, рухани және туристік хаб ретінде дамыту үшін құқықтық негіз қалыптастырады.

Мәулен Әшімбаев атап өткендей, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Түркістанға ерекше мәртебе беру мәселесін бұған дейін облыс халқымен кездесуде көтерген болатын. Президенттің бастамасын жүзеге асыру үшін арнайы заң әзірленіп, бүгін сол заңдар толықтай мақұлданып отыр. Бұл – Түркістанды тарихи-мәдени мұралардың ордасы ғана емес, заманауи даму мен инновацияның, инклюзивті туризмнің және ұлттық өнердің жаңа орталығы етуге бағытталған нақты қадам.

Мақұлданған заң аясында:

• Түркістан қаласын сәулеттік, тарихи, мәдени және рухани орталық ретінде дамыту;

• Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің тарихи бірегейлігін сақтау және қорғау аймағын нақтылау;

• Туристік инфрақұрылымды жаңарту;

• Жергілікті билік өкілеттіктерін нақтылау және кеңейту;

• Инклюзивті орта қалыптастыру және мүгедектігі бар тұлғаларға қолжетімді инфрақұрылыммен қамту;

• Ұлттық қолөнер шеберлерін қолдауға бағытталған нақты шаралар қарастырылған.

Қожа Ахмет Ясауи кесенесі – басты назарда.
Заң бойынша, енді кесененің қорғау аймағының шекарасынан 100 метрден аспайтын аумақта биіктігі 7 метрден жоғары ғимараттар мен тарихқа сай келмейтін материалдардан салынатын құрылыс нысандарын салуға қатаң тыйым салынады. Бұл – кесененің тарихи көрінісін, архитектуралық және мәдени тұтастығын сақтау үшін жасалып жатқан өте маңызды шара. Сонымен қатар, кесенеге жақын маңда салынатын жаңа нысандардың түсі мен дизайны да тарихи стильмен үйлесімді болуы шарт.

Инклюзивті туризмге ерекше көңіл бөлінбек.
Жаңа заңға сәйкес, мүмкіндігі шектеулі азаматтардың туристік инфрақұрылымға еркін қол жеткізуі үшін кешенді жоспарлар жасалады. Арнайы жолдар, пандустар, белгілер, ақпараттық құрылғылар және өзге де қажетті құралдармен жабдықталған нысандар саны артатын болады. Бұл бастама тек физикалық қолжетімділікті ғана емес, сондай-ақ мәдени және рухани ескерткіштерге эмоционалды, танымдық жақындасуға мүмкіндік береді.

Жергілікті биліктің өкілеттіктері кеңейеді.
Мақұлданған заңдар әкімдіктер мен мәслихаттардың құзырын нақтылап отыр. Енді олар:

• Қаланың тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау мен пайдалану саласында мемлекеттік бақылау жүргізеді;

• Жергілікті бюджет есебінен ұлттық қолөнер шеберлерінің шығындарының бір бөлігін өтеу қағидаларын бекітеді;

• Түркістан қаласының ішкі және транзиттік көлік қозғалысын реттеуге қатысады;

• Қоғамдық кеңестер мен азаматтық институттармен бірлесіп, тарихи нысандарды басқару стратегияларын жасақтайды.

Сондай-ақ, заң Түркістан қаласын дамытуда шет елдердегі мәдени орталықтармен тығыз қарым-қатынас орнатуға жол ашады. Бұл Түркістанды тек ішкі туризмнің ғана емес, халықаралық туризм мен мәдениет алмасудың маңызды торабына айналдыруға мүмкіндік береді.

Бұл заңдар не береді?
Түркістанға ерекше мәртебе беру – жай ғана әкімшілік шешім емес, бұл – қазақ халқының өткеніне құрмет, бүгінгісіне жауапкершілік және болашағына салынған инвестиция. Жаңа мәртебе қаланың барлық саласын қамтитын кешенді дамуға жол ашады. Бұл мәдениет, білім, ғылым, сәулет, кәсіпкерлік және әлеуметтік салаларды да қамтиды. Түркістан – ұлттың рухани темірқазығы болса, енді ол жаңғырып, жаңарып, елдің мақтанышы болуға жаңа серпін алады.