АРЫС: ВЕТЕРИНАРИЯ САЛАСЫНДА КЕМШІЛІККЕ ЖОЛ БЕРГЕНДЕРГЕ АЙЫППҰЛ САЛЫНДЫ
Түркістан облысында ауыл шаруашылығы мен ветеринария саласындағы өзекті мәселелер күн тәртібінен түскен емес. Жақында облыс әкімінің орынбасары Нұрбол Тұрашбеков жетекшілік ететін салалар бойынша берілген тапсырмалардың орындалуын бақылау мақсатында кеңейтілген мәжіліс өткізді. Бұл жиын – соңғы уақытта жиі айтылып жүрген ветеринариялық есептілік пен мал басын нақты тіркеу мәселелерінің шешімін табуға бағытталған маңызды қадам.
Мәжілісте облыстағы ауыл шаруашылығы жануарларын нақты есепке алу, оларды бірыңғай базаға енгізу және мемлекеттен бөлінген субсидиялардың тиімді әрі әділ пайдаланылуы жөнінде егжей-тегжейлі ақпарат берілді. Атап айтқанда, жануарларды статистика және бірдейлендіру базасымен (ИСЖ) салыстыру арқылы жүргізілген кешенді аралау нәтижесі жарияланды. 2023-2024 жылдар аралығында мемлекеттен қаржылай қолдау алған шаруа қожалықтарының мал басын тексеру барысында кейбір мәліметтердің нақты базаға сай келмейтіні анықталды. Бұл өз кезегінде жүйедегі олқылықтарды және бақылаудың әлсіздігін көрсетті.
Облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес құрылған жұмысшы топтардың жеті аудан-қалада жүргізген зерделеулері барысында бірқатар кемшіліктер әшкереленді. Түркістан облыстық аумақтық инспекциясы мен Ветеринария басқармасы тарапынан жүргізілген тексеру жұмыстары барысында Ветеринария басқармасының орталық мемлекеттік коммуналдық кәсіпорын филиалдарының бірқатарында заңбұзушылықтар тіркелді.
Мәселен, Ордабасы аудандық филиалында кәсіпорын басшысына және Бадам, Қараспан, Қажымұхан, Бөржар, Шұбар, Төрткүл ауылдық округтерінің ветеринариялық бекет меңгерушілеріне әкімшілік шаралар қолданылды. Сондай-ақ Отырар ауданындағы Көксарай, Маяқұм, Қарғалы, Темір, Талапты, Қоғам ауылдарындағы ветеринариялық бекет мамандарына да айыппұл салынған. Бұдан бөлек, Арыс қаласы бойынша Сырдария егістік массиві мен Қожатоғай, Ақдала, Монтайтас, Жиделі, Дермене, Байырқұм ауылдық округтеріндегі жауапты мамандар да жауапкершілікке тартылды.
Облыс әкімінің орынбасары Нұрбол Тұрашбеков бұл жағдайлардың ветеринария саласындағы бақылау тетіктерінің әлсіздігін және жауапты тұлғалардың салғырттығын айқын көрсеткенін атап өтті. Оның айтуынша, ауыл шаруашылығы жануарларының қозғалысын тіркеу, олардың нақты санын білу тек статистикалық есеп үшін емес, ең алдымен эпизоотиялық қауіпсіздік үшін қажет.
– Статистикалық көрсеткіштер, ауыл округтерінің шаруашылық кітапшаларындағы деректер және бірыңғай мал есебі жүйесінің арасында сәйкессіздік бар. Бұл – үлкен мәселе. Біз бұл бағытта жүйелі жұмыс жүргізіп, бақылауды күшейтуіміз қажет. Мал шаруашылығы – облыс экономикасының негізгі тіректерінің бірі. Сондықтан ондағы тәртіп пен айқындық бірінші орында тұруы тиіс. Егер деректерді бұрмалау, жалған есеп беру фактілері анықталса, тиісті жазалау шаралары қатаң қолданылады, – деді Нұрбол Тұрашбеков.
Айта кету керек, өңірде ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру және ветеринариялық қызмет сапасын арттыру бағытында ауқымды жұмыстар қолға алынған. 2024 жылы үй жануарларына арналған жоспарлы профилактикалық және диагностикалық шаралар уақтылы орындалған. Бұл – жануарлар арасындағы жұқпалы аурулардың алдын алу және халықтың санитарлық-эпидемиологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңызды тетігі.
Келер жылы, яғни 2025 жылы, 10 түрлі жұқпалы ауруға қарсы вакцинация жүргізу жоспарланып отыр. Олардың қатарында сібір жарасы, қарасан, аусыл, эхинококкоз, бруцеллез, құтыру және басқа да қауіпті аурулар бар. Вакцинациялау жұмыстары қатаң кесте бойынша және нақты есеп негізінде жүргізіледі. Бұл жұмысты тиімді ұйымдастыру үшін ветеринариялық пункттерге қажетті құрал-жабдықтар жеткізіліп, мамандардың біліктілігін арттыруға ерекше көңіл бөлінбек.
Сонымен қатар, облыс бойынша мобильді ветеринариялық топтар құру, цифрлық бақылау жүйесін енгізу жоспарланып отыр. Бұл жаңашылдық ветеринарлық жұмыстардың ашықтығы мен тиімділігін арттырып, болашақта мұндай кемшіліктердің алдын алуға мүмкіндік береді. Облыс басшылығы бұл бастамалардың іске асуын тікелей бақылауда ұстамақ.
Жиын барысында сала мамандарына ветеринариялық құжаттарды электронды түрде жүргізу, әрбір жануардың қозғалысын GPS-трекерлер арқылы бақылау және ІСЖ базасын нақтылау жөнінде нақты тапсырмалар берілді. Бұл бағытта ауылдық округ әкімдіктері, ветеринариялық пункттер және шаруа қожалықтары бірлесе жұмыс атқаруы тиіс.
Нұрбол Тұрашбеков ветеринариялық бақылау мен мал тіркеу ісінде «бір терезе» қағидаты енгізілетінін де мәлім етті. Бұл – шаруалар үшін рәсімдерді жеңілдетіп қана қоймай, жауапты органдар арасындағы ақпарат алмасуды жеделдетеді. Сонымен қатар, ауыл әкімдері де енді мал санағы кезінде жауапкершілікті бөлісіп, нақты мәлімет беруге міндетті болады.
Жалпы, Түркістан облысы – мал шаруашылығы қарқынды дамып келе жатқан аймақтардың бірі. Алайда саланы жүйелі жолға қою, бақылау мен есепті күшейту бағытындағы жұмыстарды жетілдіру қажеттігі айқын сезіледі. Әкімдік тарапынан бұл бағытта реформалар мен қатаң қадағалау жалғасатыны белгілі болды.
